Rafaello Santi

                                    Rafaello Santi

Raffaello Santi (1483-1520). Był czołowym przedstawicielem renesansu zarówno w malarstwie i architekturze .Duży wpływ na młodego Rafaela miało przede wszystkim jego rodzinne miasto.Charakteryzowała go zawsze zdolność adaptowania cudzych rozwiązań i podatność na obce wpływy. Wczesne prace Rafaela powtarzały z dużą starannością styl jego nauczyciela, co do dziś stwarza czasem kłopoty w ustalaniu autorstwa.W 1500 roku Rafael został malarzem cechowym miasta Urbino. Z informacji w dokumentach z 1500 roku wynika, że początkowo prowadził pracownię swego ojca w Urbino. Większość zamówień pochodziła z Citta di Cas tello; należą do nich m.in. Ukrzyżowanie z Marią i świętymi Janem, Hieronimem i Marią Magdaleną, datowane na 1502-03 (National Gallery, Londyn), a także Zaślubiny Marii z 1504 roku (Pinacoteca di Brera, Mediolan) wzorowane na kompozycji Perugina. Od niego właśnie Rafael przejął umiejętność wiązania postaci z pejzażem, manierę łagodnych form nasyconych światłem, symetryczną budowę kompozycji.Nowy okres w życiu malarza rozpoczął się w roku 1508, gdy papież Juliusz II zatrudnił go przy dekoracji wnętrz watykańskich. Artystę polecił zapewne krajan z Urbino - Bramante, wówczas wpływowy budowniczy Watykanu i bazyliki św. Piotra. 

Otrzymując zlecenie dekoracji stanz, niewielkich sal w prywatnych apartamentach papieża, Rafael wysunął się na drugą pozycję wśród artystów, zaraz za Michałem Aniołem, który właśnie rozpoczynał prace nad freskami w Kaplicy Sykstyńskiej. Freski w Stanzy delia Segnatura, powstałe w latach 1509-11, stanowią chyba najlepsze prace artysty. Obie główne kompozycje,Szkoła Ateńska oraz Apoteoza Eucharystii, z ich idealną równowagą i harmonią form oraz monumentalną powagą, przypominającą dzieła antyku, są szczytowym wyrazem stylu rozwiniętego renesansu. Jeden z humanistów i teologów z kręgu papieża treści malowideł określił następująco: "Szkoła Ateńska była alegorią filozofii, Apoteoza Eucharystii alegorią wiary". Na pozostałych ścianach powstały freski: Parnas - alegoria poezji oraz dwie sceny stanowiące alegorię sprawiedliwości: świeckiej - Wręczenie pandektów Justynianowi oraz kościelnej -Potwierdzenie dekretaliów przez papieża Grzegorza IX. Następne zespoły fresków nie miały już tego rozmachu i tej doskonałości. . Freski podkreślały dramatyzm scen, kompozycja traciła swą przejrzystość, ciała posiadły uwydatniona muskulaturę, kolory, w poprzednich freskach stonowane, tu nabrały jaskrawości. Wielu badaczy uważa, że wobec licznych zadań, jakimi był obciążony Rafael, wykonywał on tylko rysunki scen, dalsze prace zostawiając swym współpracownikom i uczniom. 
 W tym czasie Rafael był także następcą Bramantego i kierował od 1514 roku budową bazyliki św. Piotra. 
W 1516 został mianowany konserwatorem zabytków antycznego Rzymu i kierował pracami wykopaliskowymi. Malował także liczne portrety osobistości Rzymu i Watykanu, a także obrazy ołtarzowe, np. Madonnę Sykstyńską, 1513-14 (Gemaldegalerie, Drezno). Zaraz po namalowaniu tego obrazu Rafael rozpoczął projektowanie kartonów do arrasów, które miały pokryć dolne partie ścian Kaplicy Sykstyńskiej.   .Powstawały one zapewne przy udziale współpracowników mistrza, z których Giulio Romano i Perino del Vaga, byli twórcami o zdecydowanie manierystycznej postawie. Mając tylko 37 lat zmarł.

Sandro Botticelli

                                  Sandro Botticelli 
 Sandro Botticelli  (1445-1510) włoski malarz  renesansu. Tworzył we Florencji, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli szkoły florenckiej. Uczeń F. Lippiego. We wczesnych obrazach widać u niego tradycje późnogotyckiego stylu międzynarodowego. Nawiązywał do Masaccia, A. del Verocchia i Leonarda da Vinci. Malował obrazy mitologiczne o skomplikowanych treściach, z których najbardziej znane to Alegoria męstwa (1470), Primavera, znana też jako Alegoria wiosny (1477-78), Narodziny Wenus i Mars i Wenus (oba około 1485), Kalumnia Apellesa (około 1495). Malował także obrazy religijne do wszystkich większych kościołów Florencji. W latach 1481-1483 na zaproszenie papieża Sykstusa IV wykonał freski w Kaplicy Sykstyńskiej w Watykanie. W latach 90. pod wpływem Savonaroli porzucił pogodny i liryczny ton i malował ekspresyjne i pesymistyczne obrazy religijne (Maria Magdalena u stóp krzyża około 1500, Mistyczne Narodzenie 1501, sceny z życia św. Zenobii około 1500-1505). Jego malarstwo charakteryzuje zamiłowanie do detalu, precyzyjna, dekoracyjna linia oraz chłodny i czysty koloryt. 

Kilka zdjęć :   

Mikołaj Rej

Mikołaj Rej 

Mikołaj Rej ( 1505-1569 ) - polski poeta i prozaik renesansowy, tłumacz, a także polityki teolog ewangelicki. Choć nie był humanistą w naukowym rozumieniu tego słowa, zawdzięcza się mu upowszechnienie idei humanitas w polskiej kulturze. Długo uznawano go za "ojca literatury polskiej", przez wielbicieli nazywany także – za sprawą moralitetu Wizerunek – "polskim Dantem". Pomimo znaczącego wkładu, jaki przypisuje się Rejowi w rozważaniach na temat początków literatury narodowej, zdaniem wielu współczesnych badaczy pozostaje on twórcą wciąż niepoznanym. Większość obiegowych opinii na temat Reja w dalszym ciągu pochodzi z błędnego wizerunku "rubasznego, niewykształconego prostaka", jaki przypisała mu tradycja.

   Twórczość Mikołaja Reja jest bogata i różnorodna, na ogół podporządkowana przesłaniu etycznemu ("przykładne życie") i religijnemu ("wieczne zbawienie"). W porządku chronologicznym widoczne jest w niej przejście od dialogu i moralitetu, które odpowiadały wczesnym buntom poety, do formy speculum, stanowiącej dojrzałą realizację programu pozytywnego, służącego wychowaniu i wskazaniu drogi do zbawienia duszy. Rej jest uważany za mistrza opisu literackiego; nazwany "Brueglem polskiej literatury", z powodu wyjątkowej wyobraźni malarskiej, otwarcie wyrażał pogardę dla humanistycznego estetyzmu, głosząc prymat praktycznego pożytku dzieła literackiego nad jego funkcją artystyczną. Był pierwszym polskim pisarzem – obok Marcina Bielskiego – który łączył rozwój rodzimego języka literackiego z ideą służbie Rzeczypospolitej

Urodził się w zamożnej rodzinie szlacheckiej w Żurawnie na Rusi Czerwonej jako syn wdowca,Stanisława, i Barbary Herburt (1480-1550, córka Piotra Herburta, wnuczka Jana Herburta z Odnowa, prawnuczka Frydrusza z Chlipel) - wdowy po dziedzicu Żurawińskim, która przedtem poślubiła ok. 1500 r. Balcera Dąbrowskiego. Jej synem z trzeciego małżeństwa, zawartego ze Stanisławem Rejem był późniejszy pisarz Mikołaj Rej.

Mikołaj odebrał fragmentaryczne wykształcenie; najpierw 2 lata w Skalbmierzu, potem kolejne 2 we Lwowie - w 1518 został zapisany w poczet studentów Akademii Krakowskiej, gdzie nie kwapił się do nauki i - jak napisał w swojej biografii - poznał co to dobre towarzystwo. Lata młodzieńcze spędził w nieograniczonej swobodzie na wsi; polował, łowił ryby - zachwycał się światem natury. W 1525 ojciec wysłał Reja na dwór magnacki Andrzeja Tęczyńskiego. Był to moment przełomowy w życiu Reja: zdobywał tam przede wszystkim ogładę towarzyską, uczył się literatury, stylistyki i ortografii.

Pomniki i Tablica Mikołaja Reja :

Pomnik Mikołaja Reja w Rejowcu 

Pomnik Mikołaja Reja w Nagłowicach 

Tablica pamiątkowa w Nagłowicach 

1. Gdzie znajdują się pomniki Mikołaja Reja ?

2.Kiedy Mikołaj Rej się urodził i zmarł ?

3.Kim był Mikołaj Rej ?

William Szekspir

William Szekspir

William Szekspir (1564-1616 ) - Napisał około 40 sztuk, 154 sonety, a także wiele utworów innych gatunków. Mimo że cieszył się popularnością już za życia, jego sława rosła głównie po śmierci, dopiero wtedy został zauważony przez prominentne osobistości. Uważa się go za poetę narodowego Anglii .

Eksperci uważają, że większość swoich prac napisał między 1586 a 1612 rokiem. Przedmiotem ciągłej debaty jest ich chronologia, a nawet kwestia autorstwa większości z nich.
Był jednym z niewielu dramaturgów, którzy z powodzeniem tworzyli zarówno komedie jak i tragedie. Sztuki Szekspira zostały przetłumaczone na wszystkie najważniejsze języki nowożytne, inscenizacje mają miejsce na całym świecie. Jest również najczęściej cytowanym pisarzem anglojęzycznego świata. Wiele jego neologizmów weszło do codziennego użycia. Lista słów, które wprowadził do języka angielskiego, liczy około 600 pozycji. Przez lata dyskutowano na temat jego życia, orientacji seksualnej i religijności.

Pomnik grobowy Williama Szekspira 

Pomnik grobowy Williama Szekspira - znajduje się w Holy Trinity Church (pl. Kolegiata Świętej Trójcy) w Stratford-upon-Avon, w hrabstwie Warwickshire w Anglii 

Pomnik ten jest zamontowany na ścianie nad grobem Szekspira . Zawiera popiersie poety , który w jednej ręce trzyma pióro , w drugiej zaś papier. Jego łokcie oparte są o poduszkę. Nad nim znajduje się herb rodziny, z której się wywodził, na którym widać dwie alegoryczne postaci: jedna, symbolizująca pracę, trzyma łopatę, druga zaś trzyma czaszkę i pochodnię . 

Tragedie :

Tytus z Andronicus -1594 rokRomeo i Julia - 1597 rok
Juliusz Cezar - 1623 rok
Trolius i Kresyda - 1609 rokHamlet - 1603 rok
Otello - 1622 rok
Król Lear - 1608 rok

1. W którym roku urodził się William Szekspir ?2. Za kogo się uważa Williama Szekspira w Anglii ?3. Kiedy powstała książka Romeo i Julia ?

Michał Anioł

Michał Anioł

Michał Anioł ( 1475-1564 ) - włoski malarz , rzeźbiarz , poeta i architekt epoki Odrodzenia.

Autor między innymi fresków w Kaplicy Sykstyńskiej . Wśród rzeźb najbardziej znane są  Pietà i Dawid

Z dzieł architektonicznych - projekt kopuły brazyliki świętego Piotra . Wykształcony we florenckim warsztacie malarza Domenico Ghirlandaio, a w dziedzinie rzeźby w pracowni Bertolda di Giovanniego. Wbrew obiegowym opiniom to nie Michał Anioł zaprojektował mundury Watykańskiej Gwardii Szwajcarskiej . 

Michał Anioł urodził się w rodzinie Buonarroti Simoni należącej do starych florenckich rodów mieszczańskich. Gdy miał zaledwie kilka tygodni, jego rodzina przeniosła się do Florencji. Jego ojciec Lodovico pełnił w tym czasie obowiązki burmistrza Chiusi i Caprese. Matka, Francesca di Neri di Miniato del Sera, zmarła 6 grudnia 1481 roku, kiedy artysta miał 6 lat. Z tego względu młody Michał Anioł był wychowywany przez spokrewnioną rodzinę kamieniarzy, co ukierunkowało jego późniejsze zainteresowania.

Michał Anioł ; Rzeźby 

               Umierający jeniec - marmurowa rzeźba Michała Anioła , wykonana ok. 1513 roku, znajdująca się obecnie w Luwrze . Rzeźba, wraz z drugą figurą - Zbuntowanym jeńcem miała stanowić część nagrobka papieża Juliusza II, jednak rzeźby nigdy się tam nie znalazły. Michał Anioł podarował je Robertowi Strozziemu, a ten wywiózł je do Francji w 1555 roku. Dzieło przedstawia postać w pozycji kontrapostu. Pierś i nadgarstki ściśnięte są przez bandaże symbolizujące więzy, czyniące z człowieka niewolnika (który z kolei, w symbolice neoplatońskiej, miał być obrazem walki człowieka o uwolnienie duszy z więzów materii).

 

               Zbuntowany jeniec – marmurowa rzeźba Michała Anioła , wykonana ok. 1513roku, znajdująca się obecnie w Luwrze.

Rzeźba, wraz z drugą figurą - Umierającym jeńcem miała stanowić część nagrobka papieża Juliusza II. Profil głowy przedstawionej postaci wzorowany jest na rzeźbie hellenistycznej i przypomina Grupę Laokoona - starożytne dzieło, przy którego odkryciu był obecny Michał Anioł podczas wykopalisk prowadzonych w 1506 roku w Domus Aurea.

        

Madonna z Brugii – marmurowa rzeźba Michała Anioła , datowana na lata 1503–1504, znana również jako Madonna z Dzieciątkiem . Obecnie znajduje się w kościele Najświętszej Marii Panny w Brugii . 

Rzeźba została wykonana z białego marmuru kararyjskiego, pochodzącego z okolic Carrary i była jedyną z nielicznych prac Michała Anioła, która opuściła Włochy za życia artysty. Jest utrzymana w stylu florenckiego renesansu.

Dawid – rzeźba Michała Anioła przedstawiająca biblijnego Dawida bezpośrednio przed podjęciem decyzji o zmierzeniu się z Goliatem. Uchodzi za jedno z najważniejszych dzieł renesansowej rzeźby. Obok Piety jest to jedna z najbardziej znanych rzeźb tego artysty. Rzeźba Dawida ma 5,17 m wysokości, wykonana została z dbałością o detale – artysta wyrzeźbił nawet naczynia krwionośne . 

Michał Anioł ; obrazy

  

Doni Tondo lub Święta Rodzina z małym św. Janem - jedyny obraz tablicowy namalowany przez włoskiego malarza , rzeźbiarza , poetę i architekta epoki odrodzenia Michała Anioła .

Obraz został namalowany na zlecenie przyjaciela Michała Anioła, Agnolo Doni, podczas jego pobytu we Florencji. Nie jest znana dokładna data powstania dzieła. Utrzymuje się, iż obraz został namalowany z okazji zaślubin Angolo Doni z Maddaleną Strozzi w 1504 roku 

                     Dzieło to jest najsłynniejszym fragmentem wielkiego malowidła w Kaplicy Sykstyńskiej . Na pierwszym planie widać Boga , ukazanego jako siwy starzec . Ma na sobie purpurową szatę , którą rozwiewa podmuch wiatru . 

1.Kiedy zmarła matka Michała Anioła ?

2.Jaką wysokość ma rzeźba Dawida ? 

Mikołaj Kopernik

Mikołaj Kopernik 

Mikołaj Kopernik ( 1473-1543 ) polski astronom  autor dzieła De revolutionibus orbiums coelestium  przedstawiającego szczegółowo i w naukowo użytecznej formie heliocentryczną wizję Wszechświata . Wprawdzie koncepcja heliocentryzmu pojawiła się już w starożytnej Grecji (jej twórcą był Arystarch z Samos), to jednak dopiero dzieło Kopernika dokonało przełomu i wywołało jedną z najważniejszych rewolucji naukowych od czasów starożytnych, nazywaną przewrotem kopernikańskim . 

Pomnik Mikołaja Kopernika na Rynku Staromiejskim w Toruniu został odsłonięty 25 października 1853. Pomnik został wykonany z brązu przez berlińskiego rzeźbiarza Fryderyka Abrahama Tiecka . Ma on 2,6 m    wysokości

Ród Koperników pochodził ze śląskiej wsi Koperniki nieopodal Nysy. W XIV wieku członkowie tej rodziny osiedlali się w miastach księstw śląskich (Ząbkowice, Nysa, Wrocław, Zgorzelec), następnie w dużych miastach Polski ( Kraków – 1367, Lwów – 1439 ) i państwa zakonu krzyżackiego (Toruń – 1400). Ojciec astronoma Mikołaj Starszy wywodził się z krakowskiej linii rodziny, która została przyjęta do prawa miejskiego pod koniec XIV w. W źródłach jest po raz pierwszy poświadczony w 1448 r. jako krakowski kupiec hurtownik, prowadzący handel miedzią z Gdańskiem. W czasie wojny trzynastoletniej, w sierpniu 1454, brał udział w negocjacjach finansowych pomiędzy kardynałem Zbigniewem Oleśnickim a miastami pruskimi. Około 1458 przeniósł się do Torunia, gdzie przed 1464 zawarł małżeństwo z Barbarą Watzenrode

W 1513 zbudował wieżę do obserwacji gwiazd. Bardzo niewiele wiemy o powstaniu i rozwoju koncepcji Kopernika, ale już w 1514 rozesłał on rękopis zawierający streszczenie jego poglądów na temat budowy kosmosu, a swoje wielkie dzieło ukończył w 1530r. Nie śpieszył się jednak z jego wydaniem, obawiając się reakcji kościoła. Ukazało się ono dopiero trzynaście lat później, w roku jego śmierci. Kopernik przekonująco i zdecydowanie podważył twierdzenie Ptolemeusza, że Ziemia jest nieruchoma.Model heliocentryczny Kopernika poparli inni uczeni, np: Włoch Galileusz, który za pomocą teleskopu mógł potwierdzić słuszność teorii polskiego uczonego. Kopernik zmarł w 1543r. Do historii przeszedł jako geniusz kosmologii, który przyspieszył rewolucję naukową

1. Co Mikołaj Kopernik zbudował w 1513 roku ?

2. Gdzie znajduje się pomnik Mikołaja Kopernika ?